تحلیل مبانی معرفتی نظریّۀ حسن و قبح شرعی غزالی
Authors
abstract
شهرت اعتقاد غزالی به ناتوانی عقل در تشخیص حسن و قبح و نیازمندی به شرع برای حکم کردن به حسن و قبح امور بر کسی پوشیده نیست، امّا این که این رأی غزالی نه از سر اعتقاد به ناتوانی عقل در دست یابی به معرفت اخلاقی بلکه ناشی از اعتقاد وی به آسیب پذیری عقل از آلودگی های اخلاقی است چندان مورد توجّه واقع نشده است. غزالی نه تنها به ناتوانی عقل در حوز? معرفت های اخلاقی اعتقاد ندارد بلکه به جدّ به کارآیی ساختاری اخلاقی عقل معتقد است. از دید او عقل در وضعیتی که از تأثیرات منفی ساحت های غیرعقیدتی برکنار است، قادر به تشخیص حسن و قبح است به نحوی که در مرتب? نبوی قابلیت می یابد که خداوند حق را آن گونه که هست بدو بنمایاند. این رأی در این مقاله با بررسی سه مبنا به اثبات می رسد: نخست این که به اعتقاد غزالی مرتب? نبویِ معرفت مرتبه ای عقلانی است؛ دوم این که از دید او عقل فی نفسه قادر به تشخیص حسن و قبح امور است؛ و سوم این که در نگاه غزالی آلودگی های اخلاقی تأثیری به غایت عمیق بر توانایی عقل در دست یابی به معرفت های اخلاقی دارند.
similar resources
حسن و قبح: شرعی یا عقلی؟
از مهمترین مباحث فقهی که اثبات آن تأثیر بسزایی در علم حقوق خواهد داشت: اثبات حسن و قبح عقلی است. چنین به نظر میرسد که ادلّه مستقل عقلی یا به تعبیر دیگر مستقلّات عقلی، که حکم شرعی از آنها بدست میآید در یک مسأله منحصر میباشد و آن مسأله حسن و قبح عقلی است. سؤال این است که آیا برای افعال ما، حسن و قبح ذاتی وجود دارد و آیا کارهای ما در نظر شارع دارای ارزش ذاتیاند، پیش از آن که حکم شارع را درباره آ...
full textنقد حسن و قبح شرعی از نظر غزالی بر مبنای فلسفه اخلاق کانت
بسیاری از انسان ها در باب ارزیابی افعال، قائل به مفروض گرفتن امری در فعل هستند که آن را اخلاقا نادرست می نماید. پیش فرض ذهنی ما بنا بر مبدا آغازین حکم اخلاقی متفاوت است. برای مثال انسان در مواجهه با قتل یک فرد بی گناه، بر اساس پیش فرض اخلاقا نادرست خود، این فعل را امری قبیح می شمارد و از سوی دیگر در مواجهه با صداقت،آن را اخلاقا درست حسن میداند. دررابطه با مبنای تحقق الزامات اخلاقی دیدگاه های م...
نقد حسن وقبح شرعی غزالی بر مبنای اخلاق کانت
امام محمد غزالی معروف به حجت الاسلام (450-505 ه.ش) و کانت(1804-1734.م) دو چهره فلسفی بسیار مهم در تاریخ بشرهستند که با نوآوری در مهمترین مسائل اخلاقی تاثیرات فراوانی در تفکر جوامع خود پیرامون اخلاق بر جای گذاشته اند. هدف این دو اندیشمند که با فاصله زمانی 3قرن پا به عرصه جهان گذارده اند،حفظ و صیانت از دین بوده است. مقاله حاضر با بیان حسن و قبح شرعی از دیدگاه غزالی متکلم و عالم سنی و اشعری مذهب ا...
full textبررسی و نقد نظریهی حسن و قبح شرعی امام الحرمین جوینی
در جهان اسلام اشاعرهی متقدم و بهویژه امام الحرمین جوینی در شمار حامیان تقریر علّی از نظریهی امر الاهی یا نظریهی حسن و قبح شرعی محسوب میشوند. از منظر جوینی، خوبی و بدی امور براساس امر و نهی الاهی قابل تبیین هستند و در واقع، خوبی و بدی امور چیزی جز امر و نهی الاهی نیست. گرچه نظریهی امر الاهی به طور عام، و تقریر علّی آن به طور خاص، حاوی بصیرتهای قابل توجهی است؛ اما کاستیهای فراوان آن، پذیرش ...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
فلسفه و کلام اسلامیPublisher: دانشگاه تهران
ISSN 2008-9422
volume 45
issue 1 2012
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023